Circulariteit vraagt een mindshift bij producenten, overheden én consumenten

De wereldeconomie werkt vandaag grotendeels lineair. “We halen grondstoffen uit de aarde, maken er producten van, gebruiken ze kortstondig en gooien ze dan weg. Dit proces put onze grondstoffen uit, vermindert hun waarde en zorgt voor enorme vervuiling”, zegt Francesca Ostuzzi, professor aan de UGent Campus Kortrijk. Ostuzzi is als onderzoeker gespecialiseerd in het verduurzamen van producten en systemen. “Het is duidelijk dat we producten anders moeten ontwerpen. We moeten naar een circulaire economie gaan. Daarbij behouden materialen, producten en hun onderdelen hun waarde door ze te herstellen, hergebruiken of opnieuw in te zetten voor de productie. Zo’n aanpak vermindert niet alleen de impact op het milieu en de planeet. Het is noodzakelijk voor onze eigen toekomst.”

Duurzaam vanaf de start

Unilin neemt daarin het voortouw. Daarvoor gaan we even terug naar 1960, het jaar waarin Unilin ontstaat vanuit een circulair idee. “We gebruikten toen vlaslemen - een restproduct van de linnenindustrie - om spaanplaten te maken”, zegt Lasse Six, sustainability manager bij Unilin. “Circulariteit is dus geen modewoord voor ons. Het is ons fundament, van de eerste dag tot nu.”

Het maakt dat duurzaamheid een rode draad vormt in alle Unilin-producten. Vanaf het eerste idee voor een nieuw of verbeterd product, is die mindset aanwezig. En dat is ook nodig. “Hoe duurzaam een product is, hangt grotendeels af van zijn bouwstenen en ontwerp”, zegt Six. “We zoeken constant naar manieren om de duurzaamheid te verbeteren, zonder aan de kwaliteit van het product te raken. Geen makkelijke oefening. Maar ons R&D-team slaagt erin om het aandeel van gerecyclede of herwonnen materialen in een product stelselmatig te verhogen.”

Daarbij is de recyclebaarheid van het product en de componenten natuurlijk cruciaal. Onlangs zorgde Unilin op dat vlak nog voor een wereldprimeur en grote doorbraak. “We zijn er als eerste in geslaagd om de kern van onze laminaatvloeren - MDF en HDF  - te recyclen”, zegt Six. “De levenscyclus van het oorspronkelijk gebruikte materiaal wordt zo in één klap verveelvoudigd.”

Eeuwige cyclus

Ook de continue toevoer van oude of gebruikte materialen is belangrijk. Daar zorgt Unilin voor via het Recover-programma. “Met Recover werken we nauw samen met klanten, logistieke partners en lokale overheden. Zo vergroten we onze retourstromen van productieafval of producten aan het einde van hun levenscyclus”, legt Six uit. Unilin wil met Recover ook de oude vloeren van consumenten herwinnen en recyclen. Al ligt de ambitie van Unilin nog hoger. “We willen Recover natuurlijk opschalen, maar we moeten breder denken dan dat. Als de hele industrie meedoet, wordt de impact veel groter. We maken voor andere bedrijven onze gepatenteerde technologie beschikbaar via licensing zodat ook zij hun productie kunnen verduurzamen.”

Circulariteit betekent niet alleen slim omgaan met grondstoffen bij ontwerp en productie. De producten moeten ook zo lang mogelijk meegaan. “Daarom investeren we voortdurend in innovaties die de levensduur verlengen en het gebruikscomfort verhogen”, zegt Six. “Onze laminaatvloeren zijn slijtvast, waterbestendig en bestand tegen intensief dagelijks gebruik, zonder in te boeten op esthetiek. Zo creëren we vloeren die hun kwaliteit en uitstraling behouden, wat we ook ondersteunen door onze levenslange garantie als bewijs van ons vertrouwen in de kwaliteit.”

Verander de mindset

De inspanningen van Unilin zijn grote stappen in de goede richting. “Maar voor een circulaire economie, moet je het volledige systeem wijzigen”, zegt professor Ostuzzi. “Het volstaat niet om enkel het product opnieuw te ontwerpen. We moeten nadenken over hoe we ze produceren, gebruiken én hun waarde behouden. Daarin ligt de grootste uitdaging: het veranderen van de mindset in de hele waardeketen.” Een goed voorbeeld: de laminaatvloer. “Die kan technisch gezien decennia meegaan. Toch vervangen veel mensen hun laminaatvloer al veel sneller. Niet omdat de vloer beschadigd of stuk is, maar omdat ze een nieuwe look willen. Deze ‘emotionele slijtage’ is net zo belangrijk om aan te pakken als technische duurzaamheid.”

Er is dus nood aan een nieuwe kijk op en omgang met producten. Overheden kunnen die cultuurshift stimuleren. Nieuwe wetgeving, steunmaatregelen en circulaire doelstellingen zullen de komende jaren het speelveld voor zowel producent als consument bepalen. “Kijk maar naar de Clean Industrial Deal en de Circular Economy Act van de EU”, stipt Ostuzzi aan. De eerste is een strategisch plan om van decarbonisatie een aanjager van groei te maken voor de Europese industrie. De Circular Economy Act maakt hier deel van uit en wordt naar verwachting in 2026 aangenomen. Die toekomstige wetgeving beoogt onder meer een interne markt voor secundaire grondstoffen te creëren, het aanbod van hoogwaardige gerecyclede materialen te vergroten en de vraag naar deze materialen binnen de EU te stimuleren. “Zo wordt de circulaire economie een middel om de klimaatverandering aan te pakken, met minder afval, minder uitstoot en een efficiënter gebruik van grondstoffen. Dat is de enige weg vooruit” , zegt Ostuzzi. Six treedt haar bij. “Wie inzet op circulariteit, is klaar voor de toekomst.”

Ontdek het volledige Long Live Laminate verhaal