Recycleren als eerste stap naar circulariteit

Unilin is het grootste houtrecyclagebedrijf in België. Onze spaanplaten bestaan al voor 95% uit gerecycleerd hout. Die oefening willen we nu ook maken naar andere productcategorieën. Tijd om nog beter te doen en nòg meer te recycleren, legt duurzaamheidsexpert Lasse Six uit.

In het kort:

• Zowat al het afvalhout in België dat niet verbrand wordt, recycleert Unilin 
• Sinds kort kan Unilin als enige ook MDF op grote schaal recycleren
• De eerste stappen zijn nu gezet om ook andere producten, zoals laminaat te recycleren

Duurzaamheid zit al van bij de start in 1960 in het DNA van het bedrijf. Door afvalmateriaal uit de lokale vlasindustrie te verwerken in vlasleemplaten, gaf Unilin er een extra leven aan. Vandaag is de vlasindustrie bijna verdwenen en is Unilin van vlas-naar houtverwerker geëvolueerd. Herwonnen hout en afvalhout, benadrukt Lasse Six. Dat is hout dat geen andere bestemming meer heeft en dus gered wordt van de verbrandingsoven. “Onze spaanplaten bestaan voor 95 procent uit gerecycleerd hout, de resterende vijf procent is herwonnen hout.”

Het gerecycleerde hout dat jullie gebruiken is afvalhout, afkomstig van afbraakwerken en containerparken. Hoe veilig is dat hout dat in de platen terechtkomt? 

Lasse Six: “Heel erg veilig. We controleren systematisch of het afvalhout voldoet aan de wettelijke vereisten op het vlak van zware metalen of giftige stoffen. We recycleren niet alleen proper, onbehandeld hout maar ook hout met bijvoorbeeld lijm- of verfresten. Dat we dat kunnen, is best wel bijzonder. We hebben sinds 2014 maar liefst 40 miljoen euro geïnvesteerd in een state-of-the-art sorteer-en reinigingsinstallatie. De meest geavanceerde machine in onze sector staat bij ons in Oostrozebeke! Nu kunnen we dus ook minder kwalitatief hout op een veilige manier recycleren. We recycleren vandaag 900.000 ton hout per jaar en zijn daarmee het grootste houtrecyclagebedrijf in België. Praktisch al het afvalhout in België dat niet wordt verbrand, komt naar ons.”

"Het hout dat we recycleren komt trouwens ook uit de directe omgeving, in een straal van 400 km rond onze productiesites in West-Vlaanderen. We gebruiken dat vooral voor onze spaanplaten, die voor 95 procent uit gerecycleerd hout en voor 5 procent uit herwonnen hout bestaan."

Hoe duurzaam is het proces om gerecycleerd hout klaar te maken voor verwerking?

“Bij het recycleren van afvalhout zijn er wel wat stappen te volgen. Eerst verkleinen we het hout tot meer behapbare fracties. Die gaan dan door een reeks zuiveringsprocessen: magneten, zeven, trilbanden en windsifters. Die laatste scheiden zwaardere en lichtere stukjes door wind. Aan het einde van de rit hebben we een propere houtstroom. De zijstromen - denk aan metalen, glas, plastics, steentjes - worden afgescheiden en op hun beurt gerecycleerd indien mogelijk. De stukjes proper hout ‘verspanen’ we vervolgens tot de juiste grootte. En van die spaantjes maken we nieuwe platen. Dat gebeurt allemaal intern.

Herwonnen hout, afkomstig van bermonderhoud bijvoorbeeld, is makkelijker te recycleren want minder vervuild. Dat hout gebruiken we vooral voor onze MDF-panelen.”

Voor spaanplaten is jullie productieproces al circulair te noemen. Jullie willen alle productieprocessen circulair maken. Hoe ver staan jullie daarmee? Kunnen jullie  bijvoorbeeld ook MDF-platen recycleren?

“Sinds een paar jaar eindelijk wel, dankzij een technologie die we zelf bedacht en ontwikkeld hebben. Die technologie is een wereldprimeur. Ervoor kon je MDF niet recycleren op industriële schaal omdat de kleine, verlijmde vezels moeilijk te scheiden zijn zonder aan kwaliteit in te boeten. De technologie die we ontwikkeld hebben kan je het best vergelijken met een hogedrukpan. Je warmt de MDF onder hoge druk op met stoom tot de MDF uit elkaar valt in fijne vezels. Steam expansion heet dat. Geniaal in zijn eenvoud. Deze innovatie is een enorme stap voorwaarts op het vlak van recyclage. We willen tegen 2030 25 procent gerecycleerd hout in de MDF-platen verwerken, tegenover 10 procent vandaag. We zijn nu volop aan het opschalen om dat te realiseren.” 

Indrukwekkend, maar Unilin kennende, hebben jullie al verdere plannen. Welke producten willen jullie nog recycleren?

“We zouden ook graag onze laminaat- en vinylvloeren kunnen recycleren. Dat brengt nog wat extra uitdagingen mee. Laminaatvloeren bestaan in de kern uit HDF-planken die sterk op MDF lijken, maar die zijn langs beide zijden met meerdere andere lagen afgewerkt om er mooie, slijtvaste en stabiele vloeren van te maken. Die extra lagen maken de recyclage wat complexer, maar we gaan ervoor. Zo zijn we momenteel de eerste pilootprojecten gestart met de recyclage van vinyl.”

Wie zijn die knappe koppen die deze recyclage-oplossingen bedenken?

“Onze R&D-teams van Unilin Panels en Unilin Flooring doen heel wat in-house, maar we werken hier ook voor samen met universiteiten en andere bedrijven in een Europees onderzoeksproject. Dat gaat specifiek op zoek naar oplossingen om laminaat op een duurzame manier te recycleren. Voor de duurzame aanpak kijken we niet alleen naar het recyclageproces, maar ook naar de inzameling en voorbehandeling.”